1. Cách gọi "đèn chống nước tuyệt đối" - Liệu có đúng trong kỹ thuật chiếu sáng
Trong các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế về thiết bị điện, không tồn tại khái niệm chống nước tuyệt đối. Mọi thiết bị điện đều chỉ được đánh giá khả năng bảo vệ trước sự xâm nhập của nước trong những điều kiện cụ thể, có giới hạn rõ ràng. Do đó, khi một sản phẩm đèn rọi được mô tả là “chống nước tuyệt đối”, cách diễn đạt này không phản ánh đúng bản chất kỹ thuật của sản phẩm.
Thay vì sử dụng khái niệm mơ hồ, ngành chiếu sáng sử dụng chỉ số IP để xác định mức độ bảo vệ của đèn trước các tác nhân từ môi trường bên ngoài.
2. Chỉ số IP là gì?
Chỉ số IP (Ingress Protection) là tiêu chuẩn quốc tế dùng để đánh giá khả năng chống bụi và chống nước của thiết bị điện. Theo sau chữ IP thường kèm hai chữ số để thể hiện mức độ bảo vệ của thiết bị trước khỏi các nhân tố bên ngoài như gồm có vật rắn và dung dịch lỏng. Nhờ đó giúp bạn cảm thấy an tâm hơn trong quá trình sử dụng thiết bị khi gặp phải những chất đó.
Ý nghĩa của các ký tự trong chuẩn IP cụ thể như sau:
Ký tự thứ nhất
Ký tự (chữ số) thứ nhất cho biết mức độ bảo vệ mà lớp vỏ của thiết bị có khả năng chống lại các vật thể rắn, chống bụi từ môi trường bên ngoài, như các dụng cụ bằng kim loại (dao, kéo, cạnh tủ sắt,…) và móng tay.
Ký tự thứ hai
Với ký tự (chữ số) thứ hai biểu thị mức độ khả năng bảo vệ của lớp vỏ thiết bị tránh khỏi chất lỏng như tia nước bắn, giọt nước bắn, ngâm chìm trong nước,…
Một đèn đạt IP65 có thể chịu được nước phun từ nhiều hướng, phù hợp với điều kiện mưa ngoài trời thông thường. IP66 cho phép đèn chịu được tia nước có áp lực cao hơn. Trong khi đó, IP67 và IP68 được thiết kế cho các môi trường có khả năng ngập nước, nhưng độ sâu và thời gian ngâm luôn bị giới hạn theo thông số nhà sản xuất.
Điều này cho thấy, chỉ số IP là một giới hạn kỹ thuật đã được kiểm nghiệm.
Trên thực tế, không ít trường hợp đèn rọi ngoài trời đạt IP cao vẫn bị thấm nước hoặc hư hỏng sau một thời gian sử dụng. Nguyên nhân không nằm ở việc thông số IP sai, mà do điều kiện sử dụng vượt ra ngoài phạm vi thiết kế ban đầu.
Chỉ số IP thường được kiểm tra trong môi trường tiêu chuẩn, với sản phẩm nguyên bản. Khi lắp đặt ngoài công trình, đèn phải đối mặt với mưa kéo dài, nhiệt độ thay đổi liên tục, độ ẩm cao, bụi bẩn và tia UV hoặc những yếu tố không thể lường trước của không gian ngoài trời. Những yếu tố này có thể khiến gioăng cao su, ron chống nước và các điểm tiếp giáp bị xuống cấp, làm giảm khả năng kín nước theo thời gian.
3. Vì sao đèn đạt IP cao vẫn có thể bị vào nước?
Một nguyên nhân phổ biến là chỉ quan tâm đến chỉ số IP của thân đèn, trong khi bỏ qua các thành phần liên quan như dây dẫn, đầu nối, hộp đấu dây và bộ nguồn. Trên thực tế, nước thường xâm nhập vào hệ thống thông qua các vị trí này chứ không phải chỉ từ thân đèn.
Nếu đầu nối không có cấp bảo vệ tương đương, hoặc bộ nguồn không được đặt trong khu vực khô ráo, khả năng chống nước của đèn gần như mất tác dụng. Vì vậy, chống nước cho đèn rọi ngoài trời phải được hiểu là một giải pháp tổng thể, không phải một thông số đơn lẻ.
4. Lời khuyên khi lựa chọn đèn rọi ngoài trời.
Khi lựa chọn đèn rọi ngoài trời, người dùng nên ưu tiên các sản phẩm có thông tin kỹ thuật rõ ràng, đặc biệt là chỉ số IP được công bố cụ thể. Cần đối chiếu cấp độ IP với vị trí lắp đặt thực tế, tránh tình trạng chọn đèn theo cảm tính hoặc theo lời quảng cáo chung chung.
Ngoài ra, nên chú ý đến chất lượng vật liệu thân đèn, thiết kế gioăng chống nước và uy tín của nhà cung cấp. Những yếu tố này quyết định khả năng duy trì độ kín nước của đèn trong suốt quá trình sử dụng, không chỉ ở thời điểm ban đầu.
Để đèn rọi ngoài trời hoạt động ổn định, việc lắp đặt đúng kỹ thuật đóng vai trò rất quan trọng. Các mối nối cần được xử lý kín, sử dụng phụ kiện có cấp bảo vệ tương đương với thân đèn. Bộ nguồn nên được đặt trong khu vực khô ráo hoặc hộp bảo vệ phù hợp với môi trường ngoài trời.
Trong quá trình sử dụng, người dùng nên kiểm tra định kỳ các vị trí tiếp giáp, đặc biệt là gioăng và đầu nối, để kịp thời phát hiện dấu hiệu hư hỏng, xuống cấp... Việc bảo trì định kỳ sẽ giúp duy trì hiệu quả chống nước và kéo dài tuổi thọ của đèn.
Tham khảo cách chọn đèn ngoài trời tại đây
Đèn rọi ngoài trời không có khả năng chống nước tuyệt đối. Thay vào đó, mỗi sản phẩm được thiết kế để đáp ứng những điều kiện môi trường cụ thể, được xác định bằng chỉ số IP và hướng dẫn sử dụng đi kèm. Việc lựa chọn đúng cấp độ bảo vệ, thi công đúng kỹ thuật và bảo trì định kỳ chính là yếu tố quyết định tuổi thọ và độ an toàn của hệ thống chiếu sáng ngoài trời.
